Notatka z panelu dyskusyjnego „Gospodarka polska wobec światowego kryzysu" (światowy
kryzys gospodarczy) - Warszawa 16 czerwca 2013 r.
W dniu 16 czerwca 2013 r., na Stadionie
Narodowym w Warszawie podczas Kongresu Polskiej Lewicy – odbył się panel
dyskusyjny pt. „Gospodarka polska wobec światowego kryzysu (światowy kryzys
gospodarczy)”. Spotkanie zainicjował i poprowadził profesor Grzegorz W.
Kołodko (jeden z najskuteczniejszych ministrów finansów w Europie
środkowo-wschodniej), wzięli w nim udział przedstawiciele czołowych ośrodków
naukowych w kraju, jedni z najwybitniejszych ekonomistów w Polsce – prof.
Elżbieta Mączyńska, prof. Bogusław Liberadzki, dr hab. Ryszard
Michalski, drMarcin Piątkowski oraz Poseł na Sejm RP Ryszard
Zbrzyzny.
Otwierając dyskusję prof. Grzegorz W.
Kołodko podkreślił, że głównym celem debaty jest pokazanie uwarunkowań i
perspektyw rozwoju gospodarczego w Polsce na tle tego, co się dzieje w
gospodarce światowej. Profesor Kołodko pierwsze
pytanie zadał profesor Elżbiecie Mączyńskiej: na czym powinna polegać społeczna
gospodarka rynkowa. Pani prof. odpowiedziała, że społeczna gospodarka rynkowa
to jest model ustroju gospodarczego bazujący na teorii ordoliberalnej,
charakteryzującej się w odróżnieniu od neoliberalizmu ładem gospodarczym.
Neoliberalizm z kolei pozbawiony jest etyki oraz moralności. Społeczna
gospodarka rynkowa jest najlepsza dla Polski, gdyż łączy kwestie gospodarcze ze
społecznymi. Najważniejszą wartością społecznej gospodarki rynkowej jest
ukierunkowanie wszystkich interesów na człowieka, jako największej wartości.
Profesor Mączyńska w opozycji do neoliberalizmu – skierowała uwagę na zalety
ordoliberalizmu jako teoretycznej podstawy kształtowania nowych wzorców
instytucjonalno-ustrojowych.
Następne pytanie prof. Grzegorz W.
Kołodko skierował do dr hab. Ryszarda Michalskiego na temat realizacji założeń
społecznej gospodarki rynkowej realizowanej przez rządy SLD w latach 1993 –
1997 i 2001 – 2005, dlaczego ten nurt ekonomiczny nie zdominował całej transformacji,
a także jakie wnioski powinny płynąć dla lewicy na przyszłość. Dr hab. Ryszard
Michalski podkreślił, że największym problemem polskiej transformacji była
dominacja neoliberalizmu nad ordoliberalizmem. Polska powinna jak najszybciej
zmienić model gospodarczy, który jest w zbyt dużym stopniu oparty na zasilaniu
zewnętrznym. Należy zbudować sprawiedliwy system podatkowy, który powinien się
opierać na opodatkowaniu przede wszystkim konsumpcji luksusowej, a nie na
opodatkowywaniu całej konsumpcji. Lewica powinna wdrażać podatek progresywny,
który sprzyja zmniejszaniu nierówności dochodowych oraz podatek katastralny.
Wyższe opodatkowanie najbogatszych powinno przyczynić się do zwiększenia
jakości usług publicznych dla wszystkich obywateli. Przez zły system podatkowy
mamy gorszy dostęp do służby zdrowia, edukacji, kultury. Zdaniem dr hab.
Ryszarda Michalskiego jedynym momentem, w którym była realizowana polityka
społecznej gospodarki rynkowej był czas rządów SLD – PSL w latach 1993 – 1997.
Jednakże największym błędem transformacji była zbyt daleko idąca prywatyzacja
oraz uzależnienie polskiej gospodarki od czynników zewnętrznych. Błędem Polski
było przyjęcie na początku lat ’90 założeń neoliberalnych, które służyły
głównie największym graczom na rynku.
Zdaniem profesora Grzegorza W. Kołodko
polityka podatkowa powinna być skoncentrowana na kapitał ludzki, lepszy dostęp
do usług publicznych. Społeczna gospodarka rynkowa powinna być skoncentrowana
na realizację celów społecznych, a nie odwrotnie. W społecznej gospodarce
rynkowej to państwo odpowiada za spójność społeczną, podporządkowuje zyski pod
cele społeczne. Największą wadą obecnego systemu neoliberalnego jest wspieranie
nierówności społecznych i spekulacji.
Odpowiadając na pytanie profesora
Grzegorza W. Kołodki o kwestie inwestycji, ze środków pomocowych z Unii
Europejskiej (UE), profesor Bogusław Liberadzki stwierdził, że zgodnie z
Traktatem Lizbońskim najważniejszym celem UE jest podnoszenie jakości życia.
Lewica nie powinna być za systemem liberalnym, który jest charakterystyczny dla
chadecji i liberałów, a do którego zniechęcona jest większość obywateli UE.
Podkreślił, że za rządów SLD podwyższono znacznie PKB, zmniejszono bezrobocie,
zwiększono ilość miejsc pracy, wprowadzono Polskę do UE. Profesor Liberadzki
podkreślił, że od UE dostaliśmy 80 mld Euro, które mogliśmy przeznaczyć na
wiele kluczowych inwestycji. Polska powinna realizować politykę spójności
dzięki mądrej polityce podatkowej tj. obniżenie VAT-u, przywrócenie trzeciej
stawki PIT dla najbogatszych, podatek od transakcji finansowych. Profesor
zwrócił uwagę, że lewicy nie powinno zależeć na wysokim opodatkowaniu, ale na
sprawiedliwym opodatkowaniu, które będzie przeznaczane na cele społeczne.
Środki UE powinny być inwestowane w kapitał ludzki poprzez organizowanie
szkoleń, przywrócenie szkolnictwa zawodowego, które zostało zniszczone przez
prawicowe rządy. Postępowa polityka powinna polegać na inwestowaniu środków UE
na powstanie nowych miejsca pracy, na nowe fabryki oraz infrastrukturę.
Dr Marcin Piątkowski podkreślił, że
zwiększenie bezrobocia, zmniejszenie wzrostu gospodarczego nie można składać na
światowy kryzys gospodarczy. Zaznaczył, że w przyszłości trzeba doprowadzić do
wzrostu gospodarczego, zmniejszenia bezrobocia. Największym problemem w Polsce
jest fakt, że dochody najbiedniejszych rosną wolniej od dochodów najbogatszych,
co pogłębia rozwarstwienie społeczne. Podkreślił, że progresywne, postępowe
państwo powinno koncentrować się na zapewnieniu dobrego dostępu do usług publicznych.
Polska dzięki odpowiedniej wizji może rosnąć w tempie 5% rocznie, co miało już
miejsce podczas realizowania tzw. strategii dla Polski w latach 90 (XX wieku).
Polska powinna dążyć do zwiększenia konkurencyjności gospodarki przez
inwestycje w edukację, kształcąc wykwalifikowaną kadrę. Przyszłością powinna
być sprawiedliwość społeczna, wzrost gospodarczy, progresywne państwo. Dr
Marcin Piątkowski zwrócił uwagę, że mimo różnych wad dużym sukcesem Polski jest
to, że przeszła najskuteczniej spośród wszystkich państw Europy środkowo –
wschodniej przez transformację ustrojową.
Poseł Ryszard Zbrzyzny podkreślił, że
Polska jest bogata pod względem kapitału ludzkiego, zasobów oraz gospodarki. W
związku z tym lewica powinna postawić pytanie jak te wszystkie bogactwa
wykorzystać w czasach globalizacji i innowacyjności. Poseł wskazał na błędy,
które zostały popełnione w czasach transformacji ustrojowo – systemowej tj.
dominacja fiskalizmu, prywatyzacja. Zaznaczył, że polski rząd powinien
opracować strategię, która definiowałaby jakie przedsiębiorstwa należy
sprywatyzować, a jakie zostawić państwowe. Ryszard Zbrzyzny za konieczne uznał
uporządkowanie finansów publicznych, gdyż bez tego nie może dobrze funkcjonować
gospodarka.
Dr hab. Ryszard Michalski zwrócił uwagę,
że największym błędem władzy jest cięcie wydatków publicznych. Zauważył, że
dużym problemem jest paraliż administracji publicznej, brak dobrych decyzji,
rozbudowana biurokracja. Zaznaczył, że mamy obecnie zapaść w inwestycjach
zagranicznych, inwestycjach publicznych. Profesor Elżbieta Mączyńska
podkreśliła, że kluczowe dla rozwoju gospodarki powinno być współdziałanie
pracodawców z pracownikami, rozwój polskiej produkcji oraz przygotowanie nowej
strategii gospodarczej dla Polski.
Profesor Bogusław Liberadzki zaznaczył,
że Polska ma przewidziane duże pieniądze w ramach perspektywy finansowej UE na
lata 2014-2020, które należy mądrze zainwestować. Profesor dodał że ogromnym
błędem polskiego rządu jest brak spójnego planowania budżetu na siedem lat.
Profesor Grzegorz W. Kołodko zaznaczył,
że najkorzystniejsze dla Polski były rządy Sojuszu Lewicy Demokratycznej w
latach 1993-1997 oraz w latach 2001 – 2005, gdyż udało się wtedy zmniejszyć
bezrobocie o 1/3, inflację o 2/3, dług publiczny, a także doprowadzając do
rekordowego wzrostu gospodarczego na poziomie 5% i 7%. W latach 1993-1997
więcej osób wracało do Polski niż wyjeżdżało. Receptą dla polskiej gospodarki
powinno być zwiększanie inwestycji, zwiększanie wydatków społecznych, a nie
schładzanie polskiej gospodarki przez cięcia, jak to robi do tej pory
konserwatywna prawica. Lewica powinna być pragmatyczna i postępowa, powinna
dążyć do spójności społecznej. Należy prowadzić dialog społeczny, który
przekona polskie społeczeństwo do lewicowego programu gospodarczego.
Panel dyskusyjny z uwagi na ciekawą
formułę i duże zainteresowanie stanowił znakomite forum myśli naukowej i
wymiany poglądów. Podczas panelu zadano także pytania do prowadzących oraz
podkreślono zasługi Sojuszu Lewicy Demokratycznej dla rozwoju gospodarczego
Polski.
Profesor Kołodko wraził przekonanie, że
polityka realizowana przez postępową formację lewicową jest potrzebna w celu
budowy społecznej gospodarki rynkowej, będącej alternatywą dla dominującej
doktryny neoliberalnej.
Jakub Zamana
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz